Normy i standardy higieniczne a oświetlenie biurowe – co mówią przepisy?

Czyste i bezpieczne – takie powinny być pomieszczenia do pracy biurowej. Bezpieczne oznacza również odpowiednio doświetlone. Jak powinno zostać zaprojektowane oświetlenie w biurze, aby spełniało ono zasady BHP? Poznaj zasady obowiązujące w 2025 roku.

Jakie normy BHP regulują oświetlenie w biurze?

Oświetlenie w biurze to zagadnienie, które zostało uregulowane w Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. Jednak na próżno szukać tam szczegółów – Rozporządzenie odsyła do Polskich Norm. I chociaż stosowanie norm jest dobrowolne, to nie w przypadku przedsiębiorców – oni mają obowiązek zastosować się do zawartych tam wytycznych i zapewnić pracownikom bezpieczne warunki pracy.

Normy oświetlenia na stanowisku pracy definiuje norma PN-EN 12464-1:2022-01 „Światło i oświetlenie. Oświetlenie miejsc pracy. Część 1: Miejsca pracy we wnętrzach”. Z perspektywy przedsiębiorców kłopotliwe może być to, że norma ta koncentruje się na różnych punktach w pomieszczeniu, a nie pomieszczeniu jako całości. W przypadku pracy biurowej takie rozwiązanie ma jednak sens – pracownicy niektóre czynności wykonują przy komputerze, a podczas wykonywania innych nie mają styczności z urządzeniami elektronicznymi.

Przeczytaj również: Higiena w miejscu pracy – bezpieczeństwo

Ile wynosi minimalne natężenie oświetlenia na stanowisku pracy z komputerem – co warto o nim wiedzieć?

Minimalne natężenie oświetlenia na stanowisku obsługi komputera to 500 luksów, co oznacza, że projektant przestrzeni biurowej może podwyższyć tę wartość. Jednocześnie komfort pracy nie zależy wyłącznie od tego, czy zastosowane zostało właściwe natężenie oświetlenia na stanowisku pracy z komputerem – równie ważne jest zwrócenie uwagi na ilość światła naturalnego w pomieszczeniu czy pozycję biurka względem okna. Stąd też projektując stanowiska pracy, należy uwzględnić:

• Odległości między biurkami. W bezpośrednim sąsiedztwie okna nie powinno być zlokalizowanych zbyt dużo biurek, aby do pomieszczenia docierało odpowiednio dużo światła dziennego.
• Wyposażenie ekranów w warstwę antyodbiciową. Dzięki takiej warstwie pracownikom będzie pracować się lepiej.
• Ustawienie biurka względem okna. Najkorzystniej jest postawić biurko prostopadle do okna. Wówczas oświetlenie biura światłem dziennym nie spowoduje odblasków na ekranie komputera.

Ile luksów powinno być w biurze – przestrzegajmy przepisów

Natężenie oświetlenia światłem elektrycznym pomieszczeń biurowych nie może być niższe niż 500 luksów. Trzeba jednak pamiętać, że to wartość minimalna, a projektanci mają pewną elastyczność. Sprzątanie biurowców klasy A obejmuje zarówno pomieszczenia biurowe – przestrzenie open space czy gabinety – jak i pomieszczenia socjalne czy recepcję. To przykłady pomieszczeń, w których natężenie oświetlenia może być niższe i wynosić 300 luksów.

Nieprzypadkowo natężenie oświetlenia na stanowisku pracy może zostać zmienione z domyślnej wartości na wyższą. Jest to zalecane choćby wówczas, gdy znaczenie ma duża dokładność lub gdy naprawa ewentualnych błędów popełnionych przez pracowników będzie wiązała się z dużymi kosztami. Także niższa niż standardowa wzrokowa zdolność pracownika będzie uzasadniać zastosowanie 750 luksów zamiast 500 luksów.

Oświetlenie biura a komfort pracy i zdrowie pracowników

Prawidłowe oświetlenie biurka z komputerem jest kluczowe zarówno dla komfortu, jak i samopoczucia pracownika. Praca w zbyt ciemnych pomieszczeniach może objawiać się na wiele sposobów – pracownicy mogą:

• Skarżyć się na zmęczenie wzroku. To najczęstszy symptom pracy w nieprawidłowo oświetlonym pomieszczeniu. Dodatkowo może pojawić się np. zaczerwienienie oczu, mogą one też zacząć łzawić.
• Narzekać na ból głowy. Nieprawidłowe oświetlenie stanowiska komputerowego może być przyczyną systematycznie powracającego bólu głowy.
• Obserwować spadek koncentracji. W konsekwencji mogą wykonywać poszczególne czynności dużo wolnej. W przypadku mozolnej pracy (np. przepisywanie danych), może pojawić się dużo błędów.

Oświetlenie światłem naturalnym – jak należy dbać o okna w biurze?

To, ile lux na stanowisku pracy jest uznawanych za minimum, to nie wszystko – trzeba jeszcze pamiętać o oświetleniu światłem naturalnym. W nowoczesnych, certyfikowanych w systemie BREEAM lub LEED biurowcach – w których firma Fresh Office dba o czystość – zwraca się szczególną uwagę na doświetlenie światłem dziennym. Stąd też standardem są duże przeszklenia oraz optymalna forma budynku. Jednak to nie wszystko – pozostaje jeszcze kwestia zadbania o czystość okien.

Czyszczenie okien w nowoczesnych biurowcach nie jest zasadniczo problemem – na rynku działają firmy specjalizujące się w czyszczeniu okien w wieżowcach. W przypadku okien wewnętrznych (i innych szklanych powierzchni) usługa najczęściej jest realizowana przez firmę, która utrzymuje powierzchnię biurową w czystości. Najważniejsze jest to, aby takie prace były wykonywane regularnie.

Przeczytaj również: Mycie okien w biurowcach – co mówią o tym przepisy BHP?

Jak zadbać o prawidłowe oświetlenie biurka – zadbaj o stanowisko pracy

Natężenie światła dla stanowisk komputerowych powinno wynosić co najmniej 500 luksów. Wciąż jednak pozostaje kwestia wyboru lamp. W biurach standardem są lampy sufitowe – przykładowo panele LED. Ale nie zawsze. Trzeba pamiętać, że oświetlenie to również element wystroju wnętrza. Jak urządzić małe biuro, aby było kameralne, przytulne i jednocześnie oświetlenie w miejscu pracy spełniało wymogi BHP? Wystarczy wykorzystać lampy ozdobne.

Lampy ozdobne niekoniecznie muszą być lampami sufitowymi – równie dobrze w biurze można wykorzystać lampy stołowe lub lampy podłogowe. Ważne jest jednak ich odpowiednie umiejscowienie – nie powinno ono obniżać komfortu pracy. Podstawowa zasada brzmi następująco: lampę na biurku należy ustawić zawsze po stronie przeciwnej do dominującej ręki. Powód jest prosty – w przeciwnym razie światło będzie często zasłaniane.

Czystość opraw i lamp a jakość oświetlenia – praktyczne wskazówki dla biur

Wiesz już, że najmniejsze dopuszczalne natężenie oświetlenia na stanowisku pracy z komputerem to 500 luksów. Wiesz też, że natężenie oświetlenia na stanowisku pracy uzależnia się od wykonywanych na nim czynności (ich specyfiki) i stopnia wytężania wzroku. Pozostaje jednak coś jeszcze – mowa o oprawach lamp, a precyzując, o ich czystości. Jeżeli oprawy będą zabrudzone, jakość oświetlenia może być niezadowalająca i w konsekwencji utrudniać wykonywanie obowiązków.

Czystość opraw i lamp – inaczej niż czystość blatów biurek – bywa traktowana po macoszemu. To jednak błąd. Profesjonalne firmy, które oferują sprzątanie powierzchni biurowych – jak Fresh Office – nie zapominają uwzględnić tego punktu na check liście sprzątania. Powód jest prosty – to kwestia BHP. Prawidłowe oświetlenie miejsca pracy przy komputerze i pozostałych obszarów pracy jest kluczowe dla dobrostanu pracowników.

Jak często należy czyścić oświetlenie w biurze?

Wspomniane wyżej Rozporządzenie nie reguluje kwestii, jak często należy czyścić oprawy lamp. Podobnie jest, gdy mowa o wykonywaniu pomiarów natężenia oświetlenia. To zagadnienia, w których pracodawca ma dowolność. W pierwszym przypadku warto zdać się na doświadczenie zewnętrznego partnera, który zadba o czystość całego biura (w tym opraw oświetleniowych) – profesjonalna firma zadba o to, aby oprawy zawsze były czyste, a zatem natężenie oświetlenia sprzyjało pracy.

Szukasz firmy, której przekażesz sprzątanie biura? Sprawdź ofertę Fresh Office – poznaj nasze standardy i cennik usług sprzątania. Jeżeli chcesz porozmawiać z nami o czystości w swoim biurze, zapraszamy do kontaktu.

Podsumowanie – często zadawane pytania

1. Ile lux na stanowisku pracy wskazują przepisy?
   W przypadku stanowisk, na których komputery wykorzystuje się sporadycznie (dorywczo), Normy Polskie wskazują, że wystarczy natężenie oświetlenia minimum 300 luksów.
2. Jakie jest minimalne natężenie oświetlenia na stanowisku obsługi komputera?
   Norma oświetlenia na stanowisku pracy, na którym wykorzystuje się komputer w sposób ciągły, to 500 luksów.
3. Jakie przepisy regulują natężenie światła w biurze?
   Kluczowe są: Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz norma PN-EN 12464-1:2022-01.